سنگ آهن ابتدایی در زنجیره تولید، از معادن استخراج میشود و سپس به مرحله کنسانتره میرود. در این مرحله، از سنگ آهن خام موجود در سنگهای معدنی، مقدار بیشتری آهن استخراج میشود. سپس، با استفاده از فرایندی به نام گندلهسازی، آهن به گندله تبدیل میشود. گندله، محصولی است که شامل آهن، کلسیم و فسفر است و در نهایت به فولاد تبدیل میشود.
در میانهٔ راه زنجیره تولید فولاد، از گندله استفاده میشود تا به آهن اسفنجی و سپس به شمش و اسلب تبدیل شود. اسلب برای تولید مقاطع تخت مورد استفاده قرار میگیرد و شمش بیلت، مادهای است که برای تولید سایر مقاطع فولادی به کار میرود.
در ایران، برای تولید آهن اسفنجی عمدتاً از روش احیا مستقیم و استفاده از گندله استفاده میشود. این روش در کشور ما رایج است ولی در سطح جهان، استفاده از روش کوره بلند برای تولید آهن اسفنجی رواج دارد. تنها حدود ۴.۵ میلیون تن از ظرفیت سالانه تولید فولاد کشور به روش کوره بلند است.
در نهایت، میتوان گفت که زنجیره تولید فولاد از مراحل استخراج سنگ آهن تا تولید محصول نهایی، یک فرآیند پیچیده و متشابه در صنایع مختلف دنیاست. با توجه به توانایی تولید فولاد در کشورمان و استفاده از روشهای مدرن، صنعت فولاد در ایران در حال رشد و توسعه است.
گندلهسازی یا پلتسازی
گندلهسازی یا پلتسازی، یکی از مهمترین مراحل در فرآیند تولید فولاد است. در این مرحله، مواد خام گلولهای به منظور تولید مواد اولیه فولاد، به گندله تبدیل میشوند. گندله، شامل سنگ آهن و مواد افزودنی است که به روشهای مختلفی مانند کوره بلند، احیا مستقیم و قوس الکتریکی تولید میشود.
گندله خوراک تولید فولاد در روش احیا مستقیم
در روش احیا مستقیم، گندله برای تولید آهن اسفنجی استفاده میشود و اغلب این روش در ایران مورد استفاده قرار میگیرد. روش کوره دوار (معروف به آلیس چالمرز) و روش باند متحرک یا لورگی، دو روش متداول در این روش تولید گندله هستند. استفاده از روش عمودی در این زمینه محدودیتهایی دارد و به همین دلیل کمتر استفاده میشود.
مواد اولیه تولید گندله
برای تولید گندله، نیاز به مواد اولیهای مانند سنگ آهن و مواد افزودنی از قبیل بنتونیت، دولومیت، شیر آهک و آب وجود دارد. این مواد اولیه، در استوانه یا دیسک مربوطه قرار میگیرند و به وسیله چرخش، به گندله تبدیل میشوند. در این فرآیند، آهن به عیار بالاتری دست مییابد.
مواد افزودنی مانند دولومیت و بنتونیت، باعث افزایش چسبندگی مواد در گندله میشوند. همچنین، آبی که در فرآیند تولید اضافه میشود، باعث ایجاد کشش سطحی و تشکیل پلی در ذرات پودری میشود. مقدار آب و رطوبت در این فرآیند بسیار مهم است؛ زیرا در صورت افزایش یا کاهش غیرمعمول آب، کیفیت و یکنواختی گندله تحت تأثیر قرار میگیرد.