عرشه فولادی چیست؟
درباره سقف عرشه فولادی
منظور از ورق عرشه یا ورق متال دک، نوعی از ورق‌های گالوانیزه موج‌دار است که با روش نورد سرد ساخته و با استاندارد خاصی عرضه می‌شوند. در واقع این مقطع فولادی برای حفظ پوشش‌های عایق و بتن در سقف و گاهی کف ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد و به‌شکل یک سیستم مرکب کار می‌کند که جایگزین مناسبی برای روش‌های سنتی است.
مهم‌ترین دلیل محبوبیت عرشه فولادی بهبود عملکرد سازه از طریق کاهش ضخامت سقف و کف و در نتیجه کاهش وزن بار مرده است. وزن سبک این محصول باعث می‌شود حملونقل آن بسیار ساده و کم‌هزینه باشد. از طرفی اجرای این سقف بسیار ساده است و بدون نیاز به روش‌های پیچیده و زمانبر مانند قالب‌بندی روی سازه فلزی و تیرآهن‌ها نصب و اجرا می‌شود.
علاوه‌بر مواردی که تا این‌جا گفتیم، ورق گالوانیزه سطح مناسبی برای بتن‌ریزی است. به همین دلیل از عرشه فولادی به‌عنوان پلی بین سازه فلزی و بتن یاد می‌شود.
علاوه‌بر اجرای آسان، این ورق‌ها به‌دلیل عدم نیاز به کف‌سازی مجدد یا شمع‌بندی برای بتن‌ریزی، به زمان اجرای پروژه سرعت می‌بخشند. همچنین، این محصول مقاومت بسیار خوبی در برابر بار به‌خصوص بارهای سنگین، رطوبت و زنگ‌زدگی و تنش‌های حرارتی دارد. ویژگی بسیار خوب دیگر این نوع از سقفهای مدرن این است که طراحی و اجرای آن براساس نیاز پروژه انجام می‌شود.
فرآیند تولید عرشه فولادی و انواع آن
پیشتر اشاره کردیم که عرشه فولادی نوعی از ورق‌های گالوانیزه به‌صورت کویل و با عرض استاندارد 1 تا 1.5 متر هستند که تحت فرآیند نورد سرد تولید می‌شوند.
سطح این ورق‌ها دارای یک الگوی تکرارشونده از موج‌ها یا شیارهای موازی است که تحت فرآیند خمکاری و در دستگاه رول فرمینگ ایجاد شده و باعث مقاومت و استحکام بیشتر این ورق‌ها می‌شوند. ابعاد عرشه عموما براساس نیاز پروژه تعیین می‌شود. این نوع از ورق‌های فولادی جزء اصلی سقفهای عرشه هستند و باید از کیفیت بسیار بالایی برخوردار باشد.
ویژگی‌های عرشه فولادی
شاید برای شما هم این سوال وجود دارد که چرا باید ورق عرشه بخرید. باید گفت که دلایل انتخاب این ورق و همچنین محبوبیت آن ارتباط مستقیمی با ویژگی‌های عرشه فولادی دارد. ورق عرشه یا متال دک به‌عنوان یکی از مصالح ساختمانی بسیار مناسب، دارای ویژگی‌های خوبی است که آن را برای استفاده در سازه‌های مختلف واجد شرایط می‌کند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این ورق‌ها، استحکام بالا در برابر بارهای وارده است. همچنین از آنجایی‌که این ورق‌ها از فولاد گالوانیزه تولید می‌شوند، علاوه‌بر مقاومت در برابر خوردگی، وزن سبک‌تری نسبت به سایر مصالح مورد استفاده در سقف و کف مانند بتن دارند.
این ویژگی‌ها باعث می‌شوند که ورق عرشه فولادی بار مرده سازه را کاهش داده و در نتیجه به افزایش کارایی و پایداری کلی سازه منجر شود. همچنین، سرعت نصب بالای این ورق‌ها به‌دلیل طراحی پیشرفته آن‌ها، زمان ساخت پروژه‌ها را به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. علاوه‌بر استحکام و وزن کم، ورق‌های عرشه قابلیت عایق‌بندی حرارتی و صوتی بسیار مناسبی دارند. بنابراین، استفاده از عایق‌های مناسب در کنار این ورق‌ها، باعث کاهش مصرف انرژی و بهبود آسایش ساکنان ساختمان می‌شود.
همچنین، انعطاف‌پذیری مطلوب این ورق‌ها امکان ایجاد طرح‌های متنوع را فراهم می‌کند. دوام بالا و عمر طولانی این ورق‌ها نیز از دیگر ویژگی‌های مهم آن‌ها به شمار می‌آید که موجب کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات ساختمان در طول زمان می‌شود.
کاربردهای عرشه فولادی
مهم‌ترین کاربردهای ورق عرشه در سقف‌ها با نام سقف عرشه است. همچنین از این ورق‌ها در روش‌های اجرای سازه‌های فلزی استفاده می‌کنند. درواقع، ورق متال دک بهترین جایگزین برای سقفهای تیرچه بلوک یا سقفهای بتنی محسوب می‌شود. علاوه‌براین، کاربرد دیگر ورق عرشه برای اجرای کف ساختمان است.
مهم‌ترین کاربردهای عرشه فولادی عبارتند از:
اجرا و ساخت سقفهای مسطح، سقف شیبدار و طاقدار
ساخت سقف ساختمان‌‌های مرتفع
اجرای کف ساختمان‌ها مانند پارکینگ، سوله و کارگاه‌ها
همچنین برای ساخت خرپا از متریال دیگری مانند نبشی و ناودانی استفاده می‌شود.
استانداردهای عرشه فولادی
استاندارد ورق عرشه در ایران تحت عنوان استاندارد ملی ایران 21973 تعریف شده است. این استاندارد شامل الزامات طراحی، تولید و نصب ورق‌های عرشه می‌شود و برای تضمین ایمنی و کیفیت سازه‌های ساختمانی تدوین شده است.
استاندارد ورق عرشه ویژگی‌های مکانیکی، ابعاد و روش‌های آزمایش ورق‌های عرشه را بررسی می‌کند و به نکات مهمی مانند نحوه اتصال ورق‌ها به تیرآهن و سایر اجزای سازه‌ای می‌پردازد. هدف این استاندارد ارتقاء ایمنی و عملکرد سازه‌ها، کاهش خطرات ناشی از بارگذاری‌های نامناسب و افزایش عمر سازه است.
عوامل تاثیرگذار روی قیمت ورق عرشه
قیمت ورق عرشه فولادی به عوامل مختلفی بستگی دارد و عدد ثابتی نیست. اگر قصد خرید و استفاده از این ورق را دارید باید عوامل زیر را در نظر بگیرید.
قیمت فولاد: از آنجایی‌که فولاد متریال اصلی و مهم تولید ورق عرشه فولادی است، نوسانات قیمت فولاد تاثیر مستقیمی روی قیمت ورق عرشه خواهد داشت. همچنین قیمت فولاد متاثر از عوامل مختلفی مانند نوسانات ارز، وضعیت بازار جهانی و… است.
نوع ورق انتخابی: یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در قیمت ورق عرشه نوع ورقی است که خریداری می‌کنید. کارخانه تولیدکننده، کیفیت ورق و استانداردهای آن همه از عواملی هستند که روی قیمت این ورق تاثیر دارند. علاوه‌براین‌ها، میزان خرید ورق، وضعیت عرضه و تقاضا در بازار و… هم عواملی هستند که در مورد قیمت این ورق باید در نظر بگیرید.
کیفیت گالوانیزاسیون ورق عرشه: همان‌طور که گفتیم ورق عرشه نوعی ورق گالوانیزه است. بنابراین، کیفیت گالوانیزاسیون روی کیفیت ورق و قیمت آن تاثیرگذار است. به‌طور مثال، هر چه ضخامت لایه روی مورد استفاده روی سطح ورق فولادی بیشتر باشد، کیفیت گالوانیزاسیون و مقاومت ورق در برابر رطوبت و خوردگی بیشتر است.
ابعاد ورق: همان‌طور که گفتیم ابعاد استاندارد ورق عرشه در یک محدوده مشخص قرار می‌گیرد. با این‌حال هرچه ضخامت و ابعاد ورق بیشتر باشد، روی وزن ورق و قیمت آن تاثیرگذار است.
تولیدکننده ورق: هریک از شرکت‌های تولیدکننده استانداردهای مشخص و روش‌های تولید مختص خود را دارند که باعث کیفیت متفاوت و قیمت‌های مختلف می‌شود.
سفارشی‌سازی ورق: از آنجایی‌که امکان تولید سفارشی ورق عرشه فولادی براساس نیازهای خاص مشتری وجود دارد، باید بدانید که سفارشی‌سازی این محصول باعث افزایش قیمت آن می‌شود.
حملونقل: هر کارخانه تعرفه متفاوتی برای حملونقل دارد و می‌توانید قبل از خرید درباره این تعرفه سوال کنید.
تفاوت عرشه فولادی و سقفهای سنتی
سقف عرشه فولادی و سقفهای سنتی مانند سقف چوبی و سقف تیرچه بلوک دارای ویژگی‌ها و مزایای متفاوتی هستند که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
ساختار و مصالح
ورق‌های فولادی گالوانیزه در سقف عرشه فولادی، بارهای سازه‌ای را به تیرها منتقل می‌کنند. سقف چوبی همان‌طور که از نامش پیداست از تیرک‌های چوبی تشکیل می‌شود. این نوع سقف معمولاً به‌دلیل استفاده از چوب، مستعد پوسیدگی و آسیب‌پذیری در برابر حشرات و آتش‌سوزی است و محدودیت‌هایی از نظر دهانه و بارگذاری دارد. درواقع، سقف تیرچه بلوک ترکیبی از تیرچه‌های و بلوک‌های سفالی یا سیمانی و… است. تیرچه‌ها بار را به دیوارها منتقل می‌کنند و بلوک‌ها برای پرکردن فضای بین تیرچه‌ها استفاده می‌شوند.
وزن
سقف عرشه فولادی نسبت به سقفهای سنتی، وزن مناسب‌تری دارد. با وجود اینکه سقف چوبی و سقف تیرچه بلوک هم وزن متوسطی دارند؛ اما این سقف باعث کاهش بار مرده سازه و افزایش کارایی آن می‌شود.
سرعت اجرا
سقف عرشه فولادی نصب سریع‌تری نسبت به سقفهای سنتی مانند سقف تیرچه بلوک دارد و به راحتی می‌توان آن را در پروژه‌های بزرگ به‌کار برد. این نوع سقف معمولاً نیاز به زمان کمتری برای اجرای کامل دارد. از طرفی برای مثال سقف چوبی زمان‌برتر است چراکه برای اجرا نیاز به برش و نصب دستی دارد.
مقاومت و دوام
سقف عرشه فولادی در برابر زلزله و بارهای دینامیکی مقاومت بسیار خوبی دارد. همچنین این نوع سقف در برابر آتش‌سوزی و رطوبت مقاوم‌تر از چوب است. از طرفی سقفهای چوبی مستعد آتش‌سوزی و پوسیدگی هستند و نیاز به مراقبت بیشتری دارند. مقاومت سقفهای تیرچه بلوک هم بسیار خوب است، اما در برابر ترک‌خوردگی آسیب‌پذیر هستند.
عایق‌بندی
سقف عرشه فولادی به عایق حرارتی و صوتی بیشتری نیاز دارد تا عملکرد بهتری داشته باشد. در این مورد باید گفت که سقف تیرچه بلوک عایق بهتری محسوب می‌شود. در مورد سقفهای چوبی هم معمولاً عایق طبیعی خوبی هستند، اما ممکن است در طول زمان دچار تغییراتی شوند.